Suksma majeng pangénter
acara, antuk galah sané kapaica ring padéwékan titiang.
Ida dané sareng sami,
pinaka pamungkahing atur, lugrayang titiang ngaturang panganjali umat,
Om
Swastyastu.
Ida dané sané
kusumayang titiang. Sadurung titiang matur-atur samatra, lugrayang titiang
ngaturang puja pangastuti pangayubagia mantuk ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa,
riantuk sangkaning asung kertha wara nugrahan-Ida, titiang miwah ida dané
sareng sami, prasida mapadu wedana gumanti ngamiletin lomba dharma wecana rahinané
mangkin. Ring galahé sané becik puniki titiang jagi ngaturang dharma wecana sané
mamurda “Baya Narkoba manut Agama Hindu”.
Ida dané sareng sami, sakadi
sané sering kapiarsayang ring telévisi, kawacén ring Koran, taler kapiragiang
ring radio kawéntenan jagat Bali sampun wiakti
matiosan ring kawéntenan jagat duké rihin. Sané matiosan punika wénten ring tradisi, kebudayaan,
lingkungan miwah widang-widang sané lianan. Yening rereh ring kawéntenan tradisi pastika sampun macampuh
sareng tradisi ring jagat tiosan, punika taler ring kawéntenan kabudayané. Lianan ring punika parilaksana
warga utawi parajanané sampun taler ngasorang, sakadi “tindak kekerasan” ngantos mamati-mati sasamén sameton Bali, ngrebutin wates désa utawi sétra ring désa adat, seneng mamunyah, pinyungkan
AIDS, kecanduan narkotika, taler
sampun nincap ring jagat Baliné puniki.
Ida dané sané kusumayang titiang, sinalih tunggil byuta sané ngrusak parajana Baliné wantah narkoba. Napi kasujatiané sané kawastanin narkoba punika? Narkoba wantah
akronim saking nakotika lan obat utawi bahan berbahaya. Teges narkoba manut WHO
wantah bahan utawi zat sané ngawinang pauwahan ring angga sarira utawi psikologis
minakadi pikayunan, pangrasa, pratingkah, lan prasida ngwetuang kecanduan. Taler ngawinang sané nganggén loyo, nénten madué rasa tanggun jawab,
manah malajah sampun ical, lan tata krama nénten becik. Asapunika taler, sampun akéh parajanané sané keni pinyungkan narkoba karanjingang
ring Balai Rehabilitasi Narkoba sané wénten ring makudang-kudang Rumah Sakit,
taler sane ngadol karanjingang ring Lembaga Pemasyaraktan utawi penjara.
Parajanané
sané nganggén narkoba sering kabaos asurika santukan nénten prasida minayang becik kalawan
kaon. Sakadi sané munggah ring Bhagawadgita XIV. 7, sakadi:
pravrttiṃ ca nirvrttiṃ ca,
janā na vidur āsurāh,
na śaucaṃ nā ’pi cā’ cāro,
na satyaṃ tesu vidyate.
sané
mateges:
Sané madué kahanan asurika (asuri
sampad), nénten uning napi sané
patut kalaksanayang (prawerti) lan sané
patut dohang saking padéwékan (nirwerti). Kasudan, pratingkah sané luwih, utawi dharma nénten
pacang kapolihang.
Ida dané sané wangiang titiang, narkoba taler sering kawastanin napza
(Narkotika Psikotropika lan Zat Adiktif). Manut pikobet sané pacang nibenin, narkoba kakepah
dados petang soroh, inggih punika :
1. Halusinogen, inggih punika soroh narkoba sané ngawinang mapikayunan indik piranti
sané kasujatiannyané nénten naenin nyakala. Contonyané: kokain lan LSD.
2. Stimulan, inggih punika soroh narkoba sané ngawinang angga sarira sakadi papusuhan,
hotek gelis makarya lan sané nganggén rumasa seneng miwah bagia. Contonyané: kafein lan nikotin.
3. Depresan, inggih punika soroh narkoba sané ngawinang rumasa meneng taler ngawinang
nénten éling lan sirep. Contonyané: putaw lan alkohol.
4. Adiktif, inggih punika soroh narkoba sané ngawinang sané nganggén kecanduan taler maparilaksana linaksana. Contonyané: ganja, heroin, lan putaw.
Ida dané sareng sami, asapunapi baya Narkoba manut ajah-ajahan agama Hindu?
Parajanané
sané nganggén narkoba, maparilaksana lan
mapratingkah sané nénten becik, yéning anutang ring agama Hindu,
wantah nglaksanayang Dasa Mala. Dasa Mala inggih punika dasa parilaksana sané nénten becik utawi adharma, minakadi:
1.
Tandri,
inggih punika parilaksana males lan lobha.
3.
Léja, tegesnyané mapikayunan kapetegan lan seneng
tekéning adharma.
4.
Kutila,
inggih punika seneng nyakitin jadma tiosan lan seneng mamunyah.
5.
Kuhaka,
inggih punika gelis kroda.
6.
Métraya, inggih punika ngraos nyakitin
angen.
7.
Mégata, tegesnyané mawacana manis nanging ngmanesin.
8.
Ragastri,
tegesnyané
seneng maparikosa.
9.
Bhaksa
Bhuana, tegesnyané seneng ngawinang jadma tiosan mrana.
10. Kimburu, inggih punika mamandung lan
mobab.
Sakadi asapunika
parilaksana jadma sané keni pinyungkan narkoba, punika mawinan pinaka generasi muda patut ngedohin lan stata éling
ring ajah-ajahan sastra agama Hindu. Mangdané jagat Bali puniki stata landuh
gemah rimpah loh jinawi tata tentrem kerta raharja ring skala lan niskala.
Ida dané sané
kusumayang titiang. Napi luir dharma wecana sané katur iwawu, prasida
kacutetang sakadi asapuniki:
1. Narkoba inggih punika bahan utawi
zat sané ngawinang pauwahan ring angga
sarira utawi psikologis minakadi pikayunan, pangrasa, pratingkah, lan prasida
ngwetuang kecanduan.
2. Manut pikobet sane pacang nibénin, narkoba kakepah dados petang
soroh, sakadi Halusinogen,
Stimulan,
Depresan, lan Adiktif.
3. Jadma
sané nganggén narkoba jagi ngwetuang parilaksana Dasa Mala.
Ida dané sané wangiang
titiang. Wantah asapunika titiang prasida matur ring galahé sané becik puniki.
Mogi-mogi wénten pikenohipun. “Ka peken Badung ngadep séla, ngabas bet titiang
ring pétang”. “Kirang langkung titiang nunas pangampura, antuk tambet titiang
kalintang”. Inggih, puputang titiang antuk parama santih.
Om
Santih Santih Santih Om.
good
BalasHapus